Węgiel aktywny (carbo medicinalis, carbo activatus, węgiel leczniczy) to substancja znana od setek lat, a jednocześnie wciąż szeroko stosowana w medycynie jak i poza nią. Posiada on ogromną możliwość adsorpcji (gromadzi na swojej powierzchni inne cząsteczki, tj. toksyny, leki, gazy) i właśnie dzięki tej właściwości węgiel aktywny ma tak szerokie zastosowanie. Chociażby wykorzystywany jest węgiel aktywny w leczeniu infekcji przewodu pokarmowego przebiegających z biegunką, jak i w przemyśle chemicznym, farmaceutycznym, czy kosmetycznym.
Spis treści:
- Węgiel aktywny - co to jest i jak działa carbo activatus?
- Jakie są najważniejsze właściwości węgla aktywnego?
- Jak można wykorzystywać węgiel aktywny w medycynie?
- Jak działa węgiel aktywny w kosmetykach?
- Czy pochodzenie węgla aktywnego ma znaczenie? Węgiel aktywny kokosowy czy węgiel aktywny drzewny?
- Węgiel aktywny w suplementach diety. Jak wybrać odpowiedni preparat z węglem leczniczym i właściwie go stosować?
Węgiel aktywny - co to jest i jak działa carbo activatus?
Węgiel aktywny to specjalnie przetworzona forma węgla, poddana procesowi aktywacji termicznej lub chemicznej, o bardzo dużej porowatości i powierzchni aktywnej. Działanie węgla aktywnego opiera się na zdolności wiązania różnych substancji na jego powierzchni (adsorpcji). Naturalny węgiel aktywny wytwarzany jest z materiałów takich jak drewno, torf, łupiny orzechów kokosowych, czy węgiel kopalny. Produkcja węgla aktywnego rozpoczyna na się procesem karbonizacji, w którym to surowiec poddawany jest działaniu wysokiej temperatury (500–800°C) w atmosferze beztlenowej. Następnie przeprowadzane są procesy aktywacji. Opierają się one na dalszej obróbce termicznej i chemicznej, co skutkuje powstaniem mikroporów i zwiększeniem powierzchni czynnej do nawet 2000 m²/g węgla leczniczego.
Węgiel aktywny kupisz tutaj >> sprawdź
Jakie są najważniejsze właściwości węgla aktywnego?
Właściwości węgla aktywnego opierają się na jego rozbudowanej strukturze porowatej, co sprawia, że powierzchnia zewnętrzna surowca jest bardzo dużych rozmiarów i może ona chłonąć różnego rodzaju substancje, zarówno stałe, jak i gazowe. Dzięki temu węgiel aktywny w oczyszczaniu wód jest powszechnie wykorzystywany, podobnie jak w filtrach powietrza. Ze względu na to, że stosowany jest węgiel aktywny w oczyszczaniu powietrza, to znalazł on zastosowanie w produkcji masek gazowych. Wykorzystywany jest także węgiel aktywny w produktach spożywczych (E153). Tego typu węgiel aktywny spożywczy jako dodatek do żywności pozwala na jej zabarwianie, odbarwianie, jak i oczyszczanie. Ważną właściwością węgla aktywowanego jest to, że nie wchłania się on z układu pokarmowego. Działa miejscowo w jelitach i żołądku. Wraz z zaadsorbowanymi na swojej powierzchni składnikami wydalany jest z kałem. Stąd też ma on szerokie zastosowanie w lecznictwie. Sprawdza się m.in. farmaceutyczny węgiel aktywny w usuwaniu toksyn z organizmu, szczególnie w przypadku zatruć pokarmowych, lekowych jako środek detoksykacyjny.
Jak można wykorzystywać węgiel aktywny w medycynie?
Stosowanie węgla leczniczego w medycynie jest powszechne. Wiele jego zastosowań jest znanych od lat i bardzo oczywistych, jak węgiel aktywny w leczeniu niestrawności, problemów żołądkowo-jelitowych i biegunek. Wracając do tradycyjnych rozwiązań, pojawiają się coraz to nowe zastosowania jak np. terapia węglem aktywnym trudno gojących się ran. Kiedy warto wykorzystywać lecznicze działanie surowca, a kiedy zalecana jest suplementacja węgla aktywnego?
Węgiel aktywny w leczeniu biegunek
Węgiel leczniczy adsorbuje toksyny bakteryjne i produkty przemiany materii obecne w jelitach, zmniejszając ich drażniący wpływ na błonę śluzową przewodu pokarmowego. Stąd też węgiel aktywny w leczeniu infekcji bakteryjnych przebiegających z rozwolnieniem jest stosowany od lat, ponieważ spowalnia perystaltykę, zmniejsza częstość wypróżnień i łagodzi też inne objawy związane z biegunką. Warto jednak pamiętać, że leczniczy węgiel aktywny nie zastąpi nawodnienia pacjenta, które jest podstawą postępowania terapeutycznego w przebiegu biegunki. Nie jest również skuteczny w przebiegu biegunki o etiologii wirusowej, pasożytniczej, czy występującej w przypadku innych schorzeń przewodu pokarmowego.
Węgiel aktywny w leczeniu wzdęć i niestrawności
Pomoc węgla aktywnego bywa również skuteczna w leczeniu wzdęć i problemów trawiennych. Porowata struktura węgla wiąże gazy jelitowe i związki odpowiedzialne za ich powstawanie. Dzięki temu pacjent może odczuwać ulgę, gdy dolegliwości nasilają się po ciężkostrawnym posiłku. Takie rozwiązanie może sprawdzić się jedynie jak doraźny środek przy dyskomforcie trawiennym.
Stosowanie węgla aktywnego w leczeniu zatruć
Węgiel aktywny w leczeniu zatruć i detoksykacji organizmu to bardzo ważna kwestia. Jest to jeden z najważniejszych środków ratunkowych w ostrych zatruciach doustnych. Adsorbuje on wiele leków i trucizn (m.in. metale ciężkie, etanol, metanol) w przewodzie pokarmowym, ograniczając ich wchłanianie do krwi. Ważne jest, aby podać go stosunkowo szybko od spożycia toksycznej substancji- w ciągu godziny. Wówczas dawkowanie węgla aktywnego ustala lekarz. Podawany jest on w formie zawiesiny w szpitalu, w odpowiednio dużych dawkach. Podanie zbyt małej ilości surowca może nie przynieść pożądanych efektów, stąd też w przypadku zatrucia konieczna jest hospitalizacja pacjenta. Znaczenie węgla aktywnego jako odtrutki jest niezwykle ważne i wykorzystywane od lat, ale musi być prowadzone we właściwy sposób.
Węgiel aktywny w leczeniu ran
Węgiel aktywny występuje również w opatrunkach specjalistycznych dedykowanych do trudno gojących się ran. Ma on zdolność pochłaniania toksyn bakteryjnych, ropy i nieprzyjemnego zapachu z rany, pozwala redukować ilość drobnoustrojów w środowisku rany, wspierając tym samym procesy gojenia. Bezpośrednio na ranę nie może być jednak zastosowany czysty węgiel aktywny w proszku, a jedynie opatrunek specjalistyczny. W takiej formie wykorzystywany jest węgiel aktywny w leczeniu oparzeń, owrzodzeń, czy odleżyn.
Czy węgiel aktywny zabija wirusy?
Mimo różnych trendów medycznych pojawiających się w Internecie węgiel leczniczy nie wykazuje aktywności przeciwwirusowej. Nie ma zdolności wiązania na swojej powierzchni wirusów zarówno w obrębie układu pokarmowego, jak i w innych partiach organizmu.
Odpowiadając na pojawiające się pytania: węgiel aktywny na wirusy jak stosować? Odpowiedź jest następująca- lepiej nie stosować, ponieważ nie ma takich zaleceń medycznych, czy uzasadnień naukowych.
Jak działa węgiel aktywny w kosmetykach?
W ostatnich latach węgiel aktywny w domowych kosmetykach, jak i tych dostępnych powszechnie w drogeriach stał się bardzo popularnym składnikiem. Posiada on unikalną zdolność do wiązania zanieczyszczeń i toksyn. Stąd też szerokie zastosowanie węgla aktywnego w preparatach do pielęgnacji skóry, włosów i jamy ustnej.
Węgiel aktywny w pielęgnacji skóry. Czy można stosować węgiel aktywny do twarzy?
Węgiel aktywny sprawdza się w oczyszczaniu porów, ponieważ pomaga usunąć z nich nadmiar łoju oraz zanieczyszczenia, zmniejszając tym samym ryzyko zaskórników oraz stanów zapalnych. Znana jest również skuteczność węgla aktywnego w zwalczaniu bakterii, jak i usuwaniu resztek smogu i toksyn, które osiadają na skórze, szczególnie w aglomeracjach miejskich. Węgiel aktywny dostępny jest w maseczkach, żelach, czy peelingach oczyszczających. Sprawdzi się w pielęgnacji cery trądzikowej i przetłuszczającej się, ale należy stosować go ostrożnie u osób ze skórą wrażliwą i suchą.
Węgiel aktywny w pielęgnacji włosów
Wpływ węgla aktywnego na oczyszczanie skóry głowy jest również bardzo istotny. Usuwa on nadmiar sebum, zanieczyszczenia i resztki kosmetyków stylizacyjnych, dając podobny efekt do suchego szamponu. Sprawdzi się szczególnie w przypadku łupieżu i pielęgnacji włosów przetłuszczających się. Na rynku dostępne są zarówno klasyczne, jak i suche szampony oczyszczające z węglem aktywowanym oraz peelingi trychologiczne do skóry głowy. Tego typu produkty nadają się do stosowania raz w tygodniu jako głębokie oczyszczenie. Używane zbyt często mogą powodować nadmierne przesuszenie włosów.
Węgiel aktywny w pastach do zębów
Polecane stosowanie węgla aktywnego w czarnych pastach do zębów ma swoje uzasadnienie ze względu na jego zdolność do usuwania przebarwień powierzchniowych. Niemniej jednak działa on poprzez ścieranie, co przy regularnych zabiegach może wpływać na osłabienie szkliwa. Co więcej, adsorpcja toksyn i zanieczyszczeń wspiera higienę jamy ustnej, a wiązanie związków siarki korzystnie wpływa na odświeżenie oddechu.
Czy pochodzenie węgla aktywnego ma znaczenie? Węgiel aktywny kokosowy czy węgiel aktywny drzewny?
Chociaż działanie węgla aktywnego jest wspólne, bez względu na źródło surowca, to różne będą jego jakość, porowatość, czy zastosowanie. Dla przykładu węgiel aktywny kokosowy, pozyskiwany z łupin orzecha kokosowego ma bardzo dużą powierzchnię czynną i dominują w jej strukturze mikropory (średnica <2 nm), przez co ma on zdolność adsorpcji małych cząsteczek (tj. toksyny, metale ciężkie, pestycydy, gazy). To właśnie kokosowy węgiel aktywny w filtracji wody, czy przemyśle chemicznym najczęściej jest wykorzystywany. Można go znaleźć także w kosmetykach premium, czy niektórych preparatach farmaceutycznych. Z kolei aktywowany węgiel drzewny posiada mniejszą powierzchnię właściwą. Jego strukturę wypełniają mezo- i makropory, a co za tym idzie, lepiej wiąże większe cząsteczki. Jest również łatwiej dostępny i tańszy w produkcji. Jest to najczęściej spotykany węgiel aktywny w preparatach farmaceutycznych dostępnych na rynku, jak i maseczkach do twarzy, czy peelingach. Drzewny węgiel aktywny w oczyszczaczach powietrza również jest najczęściej wykorzystywany, jak i w przemyśle do odbarwiania roztworów.
Węgiel aktywny w suplementach diety. Jak wybrać odpowiedni preparat z węglem leczniczym i właściwie go stosować?
Na rynku najczęściej spotykany jest: węgiel aktywny tabletki- preparat zarejestrowany jako lek, który stosuje się interwencyjnie w przypadku biegunki, bądź zatrucia lub suplementy diety w formie kapsułek węgla aktywnego, przeznaczone do stosowania profilaktycznego jako wsparcie trawienia, oczyszczania organizmu, jak i do wyrobu domowych kosmetyków.
Jako takie zatrucia węglem aktywnym nie zdarzają się, ponieważ nie wchłania się on z przewodu pokarmowego. Wydalanie węgla aktywnego z organizmu zachodzi wraz z kałem. Realne jest z kolei przedawkowanie węgla aktywnego, które może prowadzić do niedrożności jelit. Dlatego dany preparat z węglem aktywnym zawsze należy stosować zgodnie z zaleceniami producenta lub lekarza. Znane są również interakcje węgla aktywnego, ponieważ może on ograniczać wchłanianie leków z przewodu pokarmowego. Dlatego jego stosowanie należy oddzielić w czasie od innych, przyjmowanych okresowo lub na stałe medykamentów, zaleca się zwykle 2 godziny przerwy. Węgiel medyczny nie powinien być również przyjmowany wraz z jedzeniem, ponieważ może ograniczać wchłanianie składników odżywczych. Zatem węgiel aktywny przed czy po jedzeniu? Najlepiej sięgając regularnie po węgiel aktywny w terapii jelitowej na wzdęcia, czy niestrawność stosować go na pusty żołądek 1-2 godziny przed posiłkiem.
Węgiel medyczny, zwany też leczniczym, czy aktywnym to surowiec o unikatowych własnościach adsorpcyjnych, które znalazły niezwykle szerokie zastosowanie. To właśnie uniwersalność i zdolność do głębokiego oczyszczania sprawiają, że stosowany powszechnie węgiel aktywny w przemyśle chemicznym, spożywczym i medycynie, zyskał popularność także w kosmetyce. Spotykany jest również węgiel aktywny w elektrotechnice. W lecznictwie przede wszystkim sprawdza się węgiel aktywny w usuwaniu toksyn i gazów, jako środek na biegunkę, zatrucia i niestrawność. Nie należy jednak przyjmować go jednocześnie z innymi lekami, jak i z posiłkiem, ponieważ negatywnie wpływa na wchłanianie innych substancji z przewodu pokarmowego.
